Labels

Thursday, February 29, 2024

නිවන් මඟට ප්‍රවේශය ශ්‍රද්ධාව යි

 


අභිධර්මයේ දැක්වෙන විදිහට කුසල පක්ෂයේ සිත් මුල් වී ඇති වන සිතිවිලි 21 ක් තිබෙනවා. ඒවාට කියනවා සෝභන සිතිවිලි කියලා. ඉතින් සෝභන කියන මේ වචනය තුළින් ම අපට වැටහෙනවා සුන්දර බවක්. ලස්සන බවක්. සැනසිලිදායක බවක්. මේ කියන සෝභන සිතිවිලි තුළ පළමු වන සිතිවිල්ල තමා ශ්‍රද්ධාව. මේ චෛතසිකය මුලට ම එන්නේ එය සියලුම සෝභන සිතිවිලිවලට ප්‍රවේශය ද වන නිසයි.

බුද්ධාදි රත්නත්‍රය කෙරෙහිත්, කර්මය හා කර්මඵලය කෙරෙහිත් ඇති කර ගන්නා ඇදහීම හෙවත් පහදවන ස්වභාවයට යි ශ්‍රද්ධාව කියල කියන්නේ. මෙම ශ්‍රද්ධාව පුද්ගලයාගෙන් පුද්ගලයාට අඩු වැඩි වෙනවා. ඉතා සරල මට්ටමට බැස්සොත් අපි කවුරුත් බෞද්ධයන් වශයෙන් සැලකෙනවා නම් අපට ඒකාන්ත වශයෙන් ශ්‍රද්ධාව යම් පමණකට පැවතිය යුතු වෙනවා.

ශ්‍රද්ධාව නිසා තමා අපි හැම දෙනාම කුසල පක්ෂයට යොමු කරන්නේ. දන් පින්කම් වශයෙන්, සිල් සමාදන්වීම්, බණ භාවනා කිරීම් ආදී කටයුතුවල යෙදෙන්නේ.

සෝවාන් මාර්ගයට ආසන්න වෙන අවස්ථාව වෙන කොට ක්‍රමානුකූල ව මේ චෛතසිකය ප්‍රබලත්වය කරා ගමන් කරනවා. බුදුරජාණන් වහන්සේගේ රුව දැකීමෙන්, බුද්ධ ප්‍රතිමාවක් දෙස බලා සිට බුදුගුණ මෙනෙහි කිරීමෙන් මෙම ශ්‍රද්ධාව කියන චෛතසිකයේ ආරම්භක අවස්ථාවට පත් විය හැකියි.

ගැටලුවට පිළිතුර ගැටලුවක් නොවන්නට නම්...

 දිනක් බුදුරජාණන් වහන්සේ හමුවට පැමිණි දෙවියෙක් උන්වහන්සේගෙන් පැනයක් විමසා සිටියා. කී දෙනෙක් නිදා ගත් විට කීදෙනෙක් අවදියෙන් ද, කී දෙනෙක් අවදියෙන් වූ විට කී දෙනෙක් නිදි ද, කී දෙනෙක් කෙලෙස් ඇති කරයි ද? කී දෙනෙක් පිරිසුදු කරයි ද?

බුදුරජාණන් වහන්සේ දෙවියාට මෙලෙස පිළිතුරක් දුන් සේක. පස් දෙනෙක් නිදන විට පස් දෙනෙක් අවදියෙන්. පස් දෙනෙක් අවදියෙන් සිටින විට පස් දෙනෙක් නින්දේ. පස් දෙනෙක් කෙලෙස් උපදවයි. පස් දෙනෙක් පිරිසිදු කරයි.

මේ සංවාදය අප දකින්නේ ත්‍රිපිටකයේ සංයුක්ත නිකායේ සගාථ වර්ගයේ ජාගර සූත්‍රය තුළයි.

මෙම පිළිතුර තුළ පහ, බැගින් වූ කොටස් දෙකක් වෙයි. මේ දහය ම ඇත්තේ අපගේ සිත තුළයි. සිත තුළ වූ සිතිවිලි සමූහයකි. මොනවද මේ සිතිවිලි සමූහය. ශ්‍රද්ධා, සති, විරිය, සමාධි, ප්‍රඥා, එක් පහක කාණ්ඩයකි. කාමච්ඡන්ද, ව්‍යාපාද, ථීනමිද්ධ, උද්දච්චකුක්කුච්ච, විචිකිච්ඡා යන පහ අනෙක් කාණ්ඩය යි.

නිදන අවදි වන කාල හඳුනාගන්නට පෙර මේ දහ දෙනා කෙටියෙන් හඳුනා ගත යුතුයි.

ශ්‍රද්ධා යනු සිත තුළ වන ප්‍රසන්න භාවයයි. පැහැදීමයි. පුද්ගලයකු තුළ වූ ඉන්ද්‍රියකි. යමක් හටගැනීමේ බීජයකි. බලයකි. ධනයකි. පැහැදීම ඇති කර ගත යුත්තේ බුද්ධ, ධම්ම, සංඝ යන තෙරුවන කෙරෙහි ය. තෙරුවන් ගුණ දැක, ඒ ගුණ හදුනාගෙන, ඒ ගුණ තම දෛනික ක්‍රියාකාරකම් තුළින් ප්‍රකට කිරීම ශ්‍රද්ධාව යි.

ධර්මය විවාදයට නොවෙයි අවබෝධය පිණිසයි

 


ස්වාමීන් වහන්ස,


බුද්ධ ශාසනය, එසේ නොමැති නම් බුදුරජාණන් වහන්සේගේ පණිවිඩය ලෙස සලකන ධර්මය කියන්නේ කුමක්ද? ඒ ශ්‍රී සද්ධර්මයේ ඇති ගුණයන් පිළිබඳ අප දැනුම්වත් විය යුතු කෙසේද?

සුත්ත, ගෙය්‍ය, වෙය්‍යාකරණ, ගාථා, උදාන, ඉතිවුත්තක, ජාතක, අබ්භූතධම්ම, වේදල්ල ලෙසින් විස්තර වන නවාංග සත්ථු ශාසනය යනු බුදුරජාණන් වහන්සේගේ පණිවිඩය යි. මෙම උතුම් පණිවිඩය මගින් පුද්ගල සන්තානවල ඇති සතර අපායේ වැටෙන ධර්මතාවන් ප්‍රහාණය කර සුගතිගාමි කරවන හා මාර්ගඵල ධර්මතාවයන් උපද්දවන ක්‍රමවේදයන් නොඅඩුව ම විස්තර කර දී තිබෙනවා.

" ස්වාක්ඛාතො භගවතා ධම්මො, සන්දිට්ඨිකො, අකාලිකො, ඒහිපස්සිකො, ඕපනයිකො, පච්චත්තං වෙදිතබ්බො විඤ්ඤූහීති "

ලෙස උතුම් ධර්මයේ ගුණයන් බොහෝ සූත්‍ර දේශනාවල දක්නට ලැබෙනවා. මුල, මැද, අග යන තුන් තැන ම යහපත් වන පරිදි" මනාකොට දේශනය කරන ලද්දේ ය යන ස්වාක්ඛාතො ගුණය, එම ධර්මය අප අවබෝධ කර ගත යුතුයි.