ඇසළ සඳේ වස් එළඹීම

ඇසළ මස බෞද්ධ ප්‍රජාවට සුවිශේෂී මාසයකි. එය බෝසත් සිරිත, බුද්ධ චරිතය, ශාසන ඉතිහාසය, අසිරිමත් කරන සිදුවීම් රැසකින් සුපෝෂිතය. ඇසළ මස ඇසළ පුර පසළොස්වක පොහොය වැදගත් සිද්ධින් රැසක් සිහිපත් කරයි. සිදුහත් බෝසත්තුමා මව්කුස පිළිසිඳ ගැනීම නිසා මුළු ලොවක් සැනසුණි. මේ සිද්ධිය වුවද සිදුවූයේ අසිරිමත් ආකාරයටය.

මහාමායා දේවිය පෙහෙවස් සමාදන්වී රාත්‍රි නින්දට ගිය අවස්ථාවේ සුදු ඇත් පැටියෙක් සුදු නෙළුම් මලක් රැගෙන විත් දේවියගේ කුසට දකුණු පසින් ඇතුළු වීමේ සිහිනය දුටුවාය. මේ අන් කිසිවක් නොව සිදුහත් කුමරු මව්කුස පිළිසිඳ ගැනීමේ අවස්ථාව සංකේතවත් කළ ආකාරයයි. මෙසේ මවුකුස පිළිසිඳ ගත් කුමරු හැදී වැඩී බිහිවී රජකුමරු සැප විඳ වසර විසි නවයක් ලෞකික සැප වින්දේය.

ඇසළ අසිරිය

සතර පෙර නිමිති දැකීමෙන් ගිහිගේ, ගැන කළ කිරී යශෝධරා දේවියට රාහුල කුමරු ලැබුණු දා රජ නිවසින් විමුක්තිය සොයා පිටත්ව ගියේ ඇසළ සඳ අහසේ දිළිසෙද්දීය. රාහුල කුමරු වැනි කුමරවරුන් සසරින් එතෙර කරනු පිණිස යශෝධරා දේවිය ආදී වනිතාවන් නිවන් සුවයෙන් සනසවනු පිණිස සිදුහත් කුමරු රජ සැප හැර ගිහි සැප හැර දෙමාපියන් හඬද්දී නිවසින් පිටවුණේ ඇසළ පුර පෝදාවීම විශේෂ කරුණකි.

ලෞකික සැප හැර ලෝකෝත්තර සැප ලබනු පිණිස අනේකවිධ දුක් ගැහැට විඳි සත්පුරුෂයාණෝ බෝසතාණෝය. උන්වහන්සේ සය වසරක් අතිශය දුෂ්කර වෘතවල යෙදෙමින් නිවන් සුවය සෙවූහ. අවසන්හි ශරීරයට ප්‍රමාණය ඉක්මවා දුක්දීමත් සැප දීමත් නිෂ්ඵලබව තේරුම් ගත් බෝසතාණෝ මැද මාවතේ ගමන් කර නිවන් පසක් කළහ. සත්‍යාවබෝධ ලැබූහ. තමන් වහන්සේ දුෂ්කරව අවබෝධ කරගත් ධර්මය දේශනා කිරීමට තීරණය කළේ කළගුණ සැළකීමේ මහා පාඩමද සමාජයට උගන්වමිනි. පිළිවෙලින් දුෂ්කර සමයේ තමාට උපකාර කළ පස්වග තවුසන් සොයාගොස් බරණැස ඉසිපතනාරාමයේ මිගදායේ දී ප්‍රථම ධර්ම දේශනාව වූ දම්සක් පැවතුම් සූත්‍රය දේශනා කළේද ඇසළ සඳ අහසේ දිලෙන දිනකය.

මෙවන් අසිරිමත් සිදුවීම් රැසක් සනිටුහන් වන ඇසළ පුර පසළොස්වක පොහෝ දිනය අදත් බෞද්ධ ජනතාවට අතිශය වැදගත් ය.

හේමන්ත, ගිම්හාන, වස්සාන යන සෘතු තුනෙහිම එකල භික්ෂූන් වහන්සේලා පිණ්ඩපාතයෙහි සැරිසැරූහ. එවිට ඒ පිළිබඳව මිනිස්සු නොසතුට පළ කළහ. වෙනත් ශාසනවල ක්‍රියා කරන මිසිදිටු තවුසන් පවා වැසිසාරමස හුදෙකලාව සැරි සැරීමෙන් වෙන්ව ජීවත් වෙති. විවිධ පක්ෂීහු ද ගස්වල කූඩු සාදාගෙන එහි හැකිලී සිටිති. නමුත් භික්ෂුහු පමණක් එසේ නොවසති. මෙසේ භික්ෂූන්ගේ නුගුණ කතා කරති. මේ තොරතුරු භික්ෂුහු බුදුරජාණන් වහන්සේට ප්‍රකාශ කළහ. ඒ අසා බුදුපියාණෝ මෙසේ වදාළහ.

වස්සානය

මහණෙනි, කාලයෙහි වස් එළඹීමට අවසර දෙමි. මහණෙනි, පෙරවස් එළඹීමය, පසුවස් එළඹීම යයි වස් එළඹීම් දෙකකි. ඇසළ අව පෑළවිය දිනයෙහි පෙරවස් එළඹිය යුතුය. නිකිණි අව පෑළවිය දිනයෙහි පසුවස් එළඹිය යුතුය. මහණෙනි මේ වස් එළඹීම් දෙකයය. (මහාවග්ග පාලිය)

ඉහත සඳහන් බුද්ධ නියමය අනුව ඇසළ පෝයදාට පසුදින පෙර වස් සමාදන් වීම සිදුවිය. පසුවස් සමාදන්වීම නිකිණි මස පුර පසළොස්වක් පොහෝදිනට පසුදින සිදුවිය. පෙරවස් සමාදන් වූ භික්ෂුව පසු වස් සමාදන් විය යුතු නැත. පෙර වස් සමාදන් වීමට අපහසු වූ භික්ෂුවට පසුවස් සමාදන්වීමට අවසරය ලැබිණි. පෙරවස් සමාදන් වූ භික්ෂුව වප් පුර පසළොස්වක දින වස් පවාරණය කළ යුතුය. පසුවස් සමාදන් වූ භික්ෂුව ඉල් මස පුර පසළොස්වක පොහෝදින වස් පවාරණය කළ යුතු වේ.

උපසපන් වූ යම් භික්ෂූන් වහන්සේ නමක් මේ අවස්ථා දෙකෙන් එකකදී හෝ වස් සමාදන් නොවී වාසය කළොත් හෝ වස් කාලය තුළ වස් එළඹ චාරිකාවේ යෙදුණොත් හෝ වරදකි. (මහාවග්ග පාලි) නමුත් වස් එළඹෙන දිනයෙහි වෙනසක් සිදු කළ යුතු යයි රජතුමා යම් ඉල්ලීමක් කළහොත් එයට සවන් දෙන ලෙස බුදුපියාණෝ නියම කළහ. දිනක් බිම්බිසාර රජතුමා මෙවැනි ඉල්ලීමක් බුදුරජාණන් වහන්සේගෙන් කළ බවත් උන්වහන්සේ එයට සවන් දුන් බවත් මහා වග්ග පාලියෙහි සඳහන් වේ. සැදැහැති පාලකයාට භික්ෂුව බරක් නොවිය යුතුය යන බුද්ධ දේශනාව මෙවැනි අවස්ථාවලින් ප්‍රකට වේ.

චාරිකාවේ යෙදෙමින් බණ භාවනා කළ භික්ෂුවට වැසි සමයෙහි වස් වසන්නට ස්ථිර ස්ථානයක් නොවීය. ඒ නිසාම එක් භික්ෂුවක් විශාල ගසක බෙනයක වස් එළඹුණි. මේ සිද්ධිය දුටු ජනතාව දොස් නැගූහ. තවත් භික්ෂුවක් ගසක ලොකු රිකිලි අතරද, වෙනත් භික්ෂුවක් සොහොනෙහි මිනී තබන කුටිය තුළද නැතිනම්, විශාල සැලියක් යටද, තවත් විටක විශාල කුඩයක් යටද වස් වැසූහ. මේ හැම අවස්ථාවකදීම මිනිසුන්ගෙන් භික්ෂූන්ට දෝෂාරෝපණ එල්ලවූහ. ඒ නිසා මෙවැනි ස්ථානවල වස් වැසීම බුදුපියාණෝ තහනම් කළහ. (මහා වග්ග පාලිය)

ඉහත සඳහන් ස්ථාන තහනම් කළ නිසා භික්ෂුහු වෙනත් පියවර අනුගමනය කළහ. එක් භික්ෂුවක් එළිමහනේ වස් වැසූ අතර තවත් භික්ෂුවක් වස් එළඹුණේ එළිමහනේය. උන්වහන්සේ වැස්සෙන්, පින්නෙන්, සීතලෙන් ක්ලාන්ත වූහ. මේ හැම ක්‍රියාවක්ම මහජනතාව හෙළා දැක දොස් නැගූහ. ඒ නිසාම බුදුපියාණෝ එවැනි ස්ථානද වස් එළඹීමට නුසුදුසු තැන් ලෙස නම් කළහ.

භික්ෂූන් වහන්සේලා මෙසේ තැන තැන වැඩ විසුවේ මේ වන විට භික්ෂූන්ට ආරාම පිළිගැනීමට අවසර ලබා නොදී තිබූ බැවිනි. භික්ෂුහු රාත්‍රියේ විවිධ දුෂ්කර ස්ථානවල රාත්‍රිය ගෙවා උදෑසන සන්සුන් ගමනින් වීථි සංචාරය කළහ. මේ මනරම් දර්ශනය දුටු රජගහ නුවර සිටුවරයා උන් වහන්සේලාට ආරාමයක් තනවා පූජා කිරීමට කැමැත්ත පළ කළහ. එහෙත් ඒ සඳහා බුදුපියාණන්ගේ අවසරය ලැබී නැති හෙයින් කැමැත්ත පළ නොකළහ. මේ බව බුදුරජාණන් වහන්සේට දැන්වීමෙන් අනතුරුව ඒ සඳහා උන්වහන්සේගේ අනුමැතිය ලැබිණ. එහි ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන් සැදැහැතියෝ ආරාම කරවා භික්ෂූන් එහි වස් වසවා ගත් අවස්ථා වාර්තා වේ. වර්තමානයේත් නව නිවසක් තනවා එය තුනුරුවන්ට පූජා කර භික්ෂූන් වහන්සේ නමක් වස් වසවා ගැනීමට කැමති අය දක්නට ලැබේ. වත්මන්හි සුප්‍රසිද්ධ මහ පිරිවෙනක් වන මාළිගාකන්ද විද්‍යෝදයද හික්කඩුවේ ශ්‍රී සුමංගල නායක මහා ස්වාමීන්ද්‍රයන් වහන්සේට වස් වැසීමට නියම කළ නිවසකි. වස් අවසානයේ කඨින පින්කම සමඟ මේ නිවස මහාසංඝරත්නයට පූජා කළ බව වාර්තා වේ. මෙවැනි අවස්ථා ශ්‍රී ලංකා ශාසන ඉතිහාසය තුළ විරලය.

අවශ්‍යතාවය පරිදි ගොපල්ලන් සමඟ වුවද, ගැල් සාත්තුකරුවන් සමගද, මුහුදු ගමනකදී නැවකද වස් එළඹිය හැකි බව දක්වා ඇත.

මෙසේ අවස්ථානුකූලව වස් වැසූ භික්ෂූන්ට විවිධ කරදර, හිරිහැර, බාධක, අවහිරතාවලට මුහුණ පාන්නට සිදුවිය. සමහර තැනක සිව්පාවුන්ගෙන්ද, සර්පයන්ගෙන්ද සොරුන්ගෙන්ද, එවැනි බාධා පැමිණි බව මහාවග්ග පාලියේ වස්සුපනායිකක්ඛධකයෙහි සඳහන්ය. විටක වස්විසූ භික්ෂූන්ගේ ගොදුරු ගම ගින්නෙන් විනාශ විය. නැතිනම් ජලයෙන් යටවිය. මෙවැනි ස්වභාවික විපත්වලින් මෙන්ම සමහර අවස්ථාවලදී සොරුන් විසින්ද විනාශ කළ අවස්ථාද ඇත.

මෙවැනි අවාසනාවන්ත අවස්ථාවලදී භික්ෂූන්ට වස් විසූ ස්ථානයෙන් බැහැර යන්නට බුදුහිමියෝ අනුදත්හ. එසේ යාමට පෙර සිහිපත් කළයුතු වාක්‍යයක්ද උන්වහන්සේ ඉගැන්වූහ. එය ‘සත්තාහ කරණය’ යනුවෙන් හැඳින්වේ. එසේ යාමෙන් යම් විධියකින් වස් බිඳුනොත් වරදක් සිදුනොවන බවද බුදුපියාණෝ පෙන්වා දුන්හ. මෙවැනි විපත් අවස්ථාවක් නොවුවද යම් හෙයකින් පිණ්ඩපාතය සඳහා හෝ විශේෂ කටයුත්තක් යෙදුන අවස්ථාවලදී සත්තාහකරණයෙන් බැහැර යා හැකි බව ධර්මයෙහි සඳහන්ය. ‘සත්තාහ කරණය’ යනු වස් විසූ භික්ෂුවට එම ස්ථානයෙන් බැහැර වීමට අවශ්‍ය නම් මේ වාක්‍ය සිහිකර පිටත්වීමයි. එසේ බැහැර යන වස් විසු භික්ෂුව සත්වැනි රාත්‍රිය ඉක්මවීමට පෙර නැවත වස් විසූ ස්ථානයට වැඩම කළ යුතු ය. එයින් වස් බිඳීමක් සිදු නොවේ.

2016 ක් වූ අගෝස්තු 02 වනදා අඟහරුවාදා ලිපිය

"වස් කාලය වස් වැසූ භික්ෂූන්ට විශේෂයි. තමාගේ ශක්ති ප්‍රමාණයෙන් බණ භාවනාදියෙහි යෙදිය යුතුමය. මහණ දහම් පිරීමෙහි උත්සාහවත්වීම වැදගත්ය. සිල්වත්, ගුණවත්, යම් භික්ෂුවක් ගමක් හෝ නියම් ගමක් හෝ ඇසුරු කරමින් වාසය කරන්නේ නම් ඒ ගමේ ජනතාවද තුන් තැනකින් බොහෝ පින් රැස් කරගන්නා බව අංගුත්තර නිකායේ තික නිපාතයේ සඳහන් වේ. එම තුන් ස්ථානය නම් කය, වචනය, සිත යනුයි."

වස් විසූ භික්ෂුවට සත්තාහ කරණයෙන් බැහැර යා හැකි අවස්ථා රැසක් මහාවග්ග පාලියේ වස් සුපනායිකක්ධන්දකයෙහි දක්වා ඇත.

ඒවානම්,

විහාරයක් සඟ සතු කර පූජා

කිරීමේ අවස්ථාව, ධර්ම ශ්‍රවණය

සඳහා,ගොදුරු ගමේ ගෘහයන්හි දන්දෙන අවස්ථාව, භික්ෂුවකගේ

පණිවිඩයකට, භික්ෂුණියකගේ

පණිවිඩයකට, සික්ෂා මානවකගේ පණිවිඩයකට, සාමණේර නමකගේ පණිවිඩයකට, සාමණේරියකගේ පණිවිඩයකට , උපාසකයෙකුගේ පණිවිඩයකට, උපාසිකාවකගේ පණිවිඩයකට, පණිවිඩයක් ඇතත් නැතත් භික්ෂුව, භික්ෂුණිය, සාමණේර, සාමණේරී, සිකව මානවක යන අයගේ ගිලන්වීම, කළකිරීම වැනි ගැටලු අවස්ථාවකදී වස් විසූ තැනින් සත්තාහ කරණයෙන් බැහැර යා හැකිය. වරදක් නැත. එසේම ඉහත සඳහන් අයගේ මවගේ, පියාගේ, සහෝදරයාගේ, සහෝදරියගේ, නෑදෑයාගේ යම් අවශ්‍යතාවයක් සඳහා සත්තාහ කරණයෙන් පිටව යාම වරදක් නොවේ.

වස් සමාදන්වීමේ වාක්‍යය

වස් එළඹෙන භික්ෂූන් වහන්සේ ඇවැත් දෙසා පිරිසුදුව පෝය කර්ම සිදුකොට විහාරය පිරිසුදු කොට වළඳන හා ප්‍රයෝජනයට ගන්න පැන් පිළියෙළ කොට තබා තෙරුවන් වැඳ නිමා කටයුතුය. ඉන් අනතුරුව සඟමහලු පිළිවෙලින් උක්කුටිකයෙන් හිඳ තෙවරක් නමස්කාර පාඨය කියා

‘ඉමස්මිං විහාරෙ ඉමං තේමාසං වස්සං උපෙමි

ඉධ වස්සං උපෙමි යන වාක්‍ය එක වරක් හෝ තෙවරක් කියා වස් වැසිය යුතුය. මෙසේ වචනයෙන් නොකියා සිතින් සිතුවද ප්‍රමාණවත්ය. එසේ සිතා වස් සමාදන් වූ භික්ෂුවට වස් පවාරණය කිරීමේ අයිතිය ඇත.

වස් කාලය වස් වැසූ භික්ෂූන්ට විශේෂයි. තමාගේ ශක්ති ප්‍රමාණයෙන් බණ භාවනාදියෙහි යෙදිය යුතුමය. මහණ දහම් පිරීමෙහි උත්සාහවත්වීම වැදගත්ය. මේ කාල පරිච්ඡේදය අප්පිච්ඡ කතා, සන්තුට්ඨි කතා, පවිවිත්ත කථා යනාදි දසකතා පවත්වමින් උද්ධුමාතක විනීලක, විපුබ්බක ආදී දස අශුභ සංඥා වඩමින්, බුද්ධානුස්සති, ධම්මානුස්සති, සංඝානුස්සති, යනාදි දස අනුස්සති සිහි කරමින් සීල විසුද්ධි, චිත්ත විසුද්ධි ආදී සප්ත විසුද්ධි වැඩීමට උනන්දුවිය යුතු ය. මේ කාලය ඇතුළත ඔවුනොවුන්ට විරුද්ධවාද කතා, අනුන්ට නින්දා ගෙන දෙන කතා, ඔවුනොවුන්ගේ ඇද පළඳු, උස් පහත් කම් පිළිබඳ කතා, අනුන්ට ලැබෙන ලාභ, කීර්ති, ප්‍රසංසා වළකන කතා, බොරු, පරුෂ, හිස්, කේළාම් වැනි වචන භාවිතයෙන් වැළකිය යුතු ය.

දිනපතා සිල් නැවත මතක් කර ගනිමින් බුද්ධානුස්සතිය, මෙත්තානුස්සතිය, අසුභානුස්සතිය, මරණානුස්සතිය නිතර නිතර ප්‍රගුණ කළමනාය.

මේ අතරතුර ආරාමික වත්, වච්චකුටිවත්, ගිලන්වත් දැහැටි පිළිබඳ වත්, පිණ්ඩපාතය පිළිබඳ වත් නොපිරිහෙලා ඉටු කරලීමට වගබලාගතයුතුය. දායකකාරකාදීන් සමඟ ධර්ම කතාවක්ම කිරීම කාලෝචිතය.

වස් විසීම ගිහි පැවිදි දෙපාර්ශ්වයටම අර්ථවත් බව

සැවැත්නුවර විසූ මහාපාල නම් තරුණයා සසර කළකිරී පැවිදිව බුදුපියාණන්ගෙන් කමටහන්ගෙන සැටනමක් භික්ෂූන් සමඟ පිටිසර ගමකට පිවිසුණි. එම ගම් වැසියෝ උන්වහන්සේලා දැක අසුන් පනවා සුව දුක් විචාළහ. වැඩම වන්නේ කොහිදැයි ප්‍රශ්න කළහ. පහසු තැනකට වඩිනබව දැන්වූ විට බුද්ධිමත් ඒ ජනතාව වස් වැසීමට ස්ථානයක් සොයන බව දැන වස් වැසීමට ආරාධනා කළහ. උන්වහන්සේලා ඒ ආරාධනාව පිළිගත්හ. දායකයෝ ඉතා මැනවින් උපස්ථාන කළහ. භික්ෂූන් වහන්සේලා බුදුරජාණන් වහන්සේගෙන් කමටහන් ඉගෙන පැමිණි නිසාත් දායක අයගේ නොමඳ සහයෝගය නිසාත් වඩ වඩාත් උද්යෝගිමත් වූහ. භාවනා වැඩූහ. එම අප්‍රමාදය හේතුකොටගෙන උන්වහන්සේලා සියලු දෙනා වහන්සේම වස් කාලය තුළම ලෝකෝත්තර තත්ත්වයට පත්වූහ. එගම්වැසි දායකයයෝ ද උන්වහන්සේලාට වැඳ පුදා උපස්ථාන කොට දන් දී බණ අසා ලොව්තුරු සැප අත්කරගත්හ. ඉහත සඳහන් කතාවෙන් පැහැදිලි වන්නේ වස් විසීමත් ඒ සඳහා සෙනසුන් සපයා උපස්ථාන කිරීමත් නිසා භික්ෂු, දායක යන උභය පක්ෂයම නිවන් පසක් කළ බවයි.

සිල්වත්, ගුණවත්, යම් භික්ෂුවක් ගමක් හෝ නියම් ගමක් හෝ ඇසුරු කරමින් වාසය කරන්නේ නම් ඒ ගමේ ජනතාවද තුන් තැනකින් බොහෝ පින් රැස් කරගන්නා බව අංගුත්තර නිකායේ තික නිපාතයේ සඳහන් වේ. එම තුන් ස්ථානය නම් කය, වචනය, සිත යනුයි. වස් වැසීමට ස්ථානයක් සොයමින් වැඩමකළ පසේ බුදුවරු පස්නමකට සේනා ස්ථාන සපයාදීමෙන් මහත් කුසල් සම්භාරයක් රැස්කරගත් කම්කරු පිරිසක් ගැන ධර්මයෙහි සඳහන් වේ. ධර්මාවබෝධය පිණිසත් ශ්‍රද්ධාව වර්ධනය වීම පිණිසත් ඒ කතා පුවතද මෙහි කෙටියෙන් නමුත් සඳහන් කිරීම උචිතයයි සිතමි.

වස් සමයක පසේ බුදුවරු පස් නමක් නන්ද මුලක ලෙනින් ඉසිපතනාරාමයට වැඩ පිණ්ඩපාතය නිමවා සවස් භාගයෙහි එනුවර සිටුතුමාගේ නිවසට වැඩියහ. ඒ අවස්ථාවේ සිටුතුමා නිවසින් බැහැරව සිටි නිසා සිටු දේවිය භික්ෂූන් වහන්සේලාගේ වැඩමවීම පිළිබඳව තොරතුරු විමසීය. වස් වැසීමට සෙනසුනක් පිළියෙල කරවා ගැනීමට පැමිණි බව පැවසූහ. එහිදී ඇය අපට වෙනත් වැඩ ඇති හෙයින් ආපසු වඩින ලෙස ආරාධනා කළා ය. උන්වහන්සේ විගසින් වඩිනු දුටු ඒ ප්‍රදේශයේ සිටි කම්කරු නායිකාව ඉදිරියට පැමිණ විගසින් වැඩම කරවන හේතුව විමසීය. ඒ අවස්ථාවේ සිදුවූ සිද්ධිය පසේ බුදුවරයන් වහන්සේලා ඇයට විස්තර කළහ. මේ කුටිය පොහොසත් අය විසින්ම කළ යුතු දැයි ඇය නැවතත් උන්වහන්සේලාගෙන් ප්‍රශ්න කළාය. උපාසිකාවනි, එයට නියමයක් නැතැයි පිළිතුරු දුන්හ. එසේනම් හිමියනි, අපි එම පුණ්‍ය කර්මය කිරීමට බාර ගන්නෙමු. හෙට දානයට අපගේ නිවසට වැඩම වන්නැයි ආරාධනා කළා ය. ඉන් අනතුරුව ඇය ළිඳ ළඟට වතුර ගෙන ඒම සඳහා පැමිණෙන සියලු කාන්තාවන්ට ආමන්ත්‍රණය කළාය. මෑණිවරුනි, ඔබලා මෙසේ සැමදා දාසකම් කරමින් ජීවත් වන්නේ ද? නැතිනම් එයින් මිදීමට කැමැත්තෝදැයි විමසීය. දාස කමින් මිදීමට කැමති බව ඒ සියලු දෙනාට එක හඬින් කියා සිටියහ. එසේ නම් වස් විසීමට සෙනසුනක් සොයන පසේ බුදුවරු පස්නමකට ආරාමයක් කරදීමට මම පොරොන්දු වුවෙමි.

උන්වහන්සේලා හෙටදින දවල් දානය සඳහා අපගේ නිවසට වඩිති. ඔබලත් නිවෙස්වලට ගොස් තම තමන්ගේ ස්වාමි පුත්‍රයන් දැනුවත් කර ඒ සඳහා දායක වන ලෙස දන්වා සිටියාය. පසුදා පහන්විය. කම්කරුවෝද ඔවුන්ගේ බිරින්දෑවරුද කම්කරු නායිකාවගේ නිවසට රැස්වූහ. දන් පිළිගැන්වූහ. නායිකාවගේ දැන්වීමෙන් සියල්ලෝම එකතුව කුටි සෑදීමට උනන්දු වූහ. සියය, සියය කණ්ඩායම්වලට බෙදී කුටි පහක් ඉදි කළහ. වස් වැසීමට පසේ බුදුවරුනට ආරාධනා කළහ. සෑම නිවසකින්ම දිනපතා දන් පිළිගැන්වීමට පොරොන්දුවූහ. එක නිවසකින් හෝ දිනක දන් දීමට අපොහොසත් වූ ඒ දිනය සම්පූර්ණ කිරීමට කම්කරු නායිකාව ඉදිරිපත් විය.වස් තෙමසම ඉතා කාරුණිකව උන්වහන්සේලාට දායක පින්වත්හු උපස්ථාන කළහ.

චීවර මස කම්කරු නායිකාව සැම නිවසකින්ම එක වස්ත්‍රය බැගින් ගෙන ඒමට නියම කළහ. ඒවා එකතු වූ කල්හි පන්සීයකි. ඒවා රදු බැවින්ද, ගොරෝසු බැවින්ද යුක්ත නිසා ඒ සියල්ල එකතු කොට නැවත සකස් කර සිනිඳු සිවුරු පහක් නිමවා පූජා කළහ. ඒවා පිළිගත් පසේ බුදුවරු ඒ අයට පින් දී, තමන් කැමති ස්ථානවලට වැඩම කළහ.

මේ කළ පින්කමේ අනුහසින් මේ සියලු දෙනා දිව්‍ය සැප, මිනිස් සැප විඳ ගෞතම බුද්ධ ශාසනයෙහි මිනිසත්බව ලැබ බුදුන්ගෙන් බණ අසා රහත්ව නිවන් අවබෝධ කළහ. මේ කතා පුවතින් ප්‍රකට වන්නේ වස් වැසීමට සෙනසුන් පූජා කිරීම හා වස්ත්‍ර පූජා කිරීම දුෂ්කර ජීවිකා වෘත්තීන්ගෙන් නිදහස්ව දිව්‍ය සැප මිනිස් සැප ලැබ නිවන් ප්‍රත්‍යක්ෂ කර ගැනීමට උපකාර වන බවයි.

වස් වැසීමට සෙනසුන් සපයා සිව්පසයෙන් උපස්ථාන කර වස් වසවා ගත් භික්ෂූන්ගෙන්ම කමටහන් ගෙන වස් කාලය ඇතුළත දීම භික්ෂූන් වහන්සේලාට පෙර දායිකාව මාර්ගඵල අවබෝධ කරගත් කතා පුවතක්ද ධර්ම කරුණු අතර වේ. එයද කෙටියෙන් නමුත් මෙහි සඳහන් කිරීම වටී. ඇය නමින් “මාතිකමාතා” විය. කොසොල් රට වාසය කළාය. ඇය කොසොල් රට මාති ගම මාතික උපාසකගේ මෑණියෝ වූහ. ඇය භික්ෂූන් වහන්සේලා සැට නමක් වස් සමයක ඇගේ ප්‍රදේශයෙහි වස් වසවා ගත්හ. ඇයද සිල් සමාදන් වූවාය. වස් වැසීමට සෙනසුනද පිළියෙළ කර දුන්නාය. දිනක් ඇය භික්ෂූන් වහන්සේලා වඩන භාවනාව විමසීය. එවිට උන්වහන්සේලා දෙතිස් කුණුප මුල්කොට භාවනා වඩන බව පැවසූහ. එය අපට වැඩිය නොහැකිදැයි උපාසිකාව ප්‍රශ්න කළාය. දුක්නැති කරගනු පිණිස කාට වුවද එය වැඩිය හැකි බව භික්ෂූහු පෙන්වා දුන්හ. ඒ අනුව ඇයද ද්වතිංසාකාර භාවනාව ඉගෙන බවුන් වඩා භික්ෂූන්ට පෙර අනාගාමි ඵලයට පැමිණියාය. අභිඥාද ලැබීය. පසුව තමන්ගේ භික්ෂූන් වහන්සේලා මේ ගුණයට පත්ව ඇත්ද නැද්ද පැමිණෙන්නේ කවදාදැයි සොයා බැලීය. මෙතෙක් උන්වහන්සේලා මගඵලවලට පත්ව නැත. හේතු විමසා බැලීය. උන්වහන්සේලාට ලැබෙන දානයෙහි අඩුපාඩු දැක ඒ සියල්ල වහා ඇය විසඳීය. ඉන් අනතුරුව භික්ෂුහු සතුටට පත්ව මේ උපාසිකාව මැරෙන්න ළං වූ ගසකට පැන් වත්කර නැවත ජීවය දුන්නාසේ අප සුවපත් කළේ යැයි සිත වහ වහා භාවනාවට යොමුවූහ. එකඟසිත් ඇති වූ උන්වහන්සේලා විදසුන් වඩා රහත්ඵලයට පත්වූහ. වස් පවාරණයෙන් පසු භික්ෂූන් වහන්සේලා මේ පුවත බුදුරජාණන් වහන්සේට සැළකළහ. බුදුපියාණෝ ද එය සතුටින් අනුමෝදන් වූහ.

රත්මලාන රත්නාරාමාධිපති 
සූරියගොඩ සිරිධම්ම නා හිමි

ශ්‍රී බුද්ධ වර්ෂ 2560 ක්වූ ඇසළ අව අටවක පොහෝ දිනරාජ්‍ය වර්ෂ 2016 ක් වූ ජූලි 26 වන අඟහරුවාදා හා ඇසළ අමාවක පොහෝ දිනරාජ්‍ය වර්ෂ 2016 ක් වූ අගෝස්තු 02 වන  අඟහරුවාදා  බුදු සරණ පුවත්පතෙහි පළ වූ ලිපියකි