මවු පිය ගුණ

නමෝ තස්ස භගවතෝ අරහතෝ සම්මා සම්බුද්ධස්ස
යො මාතරංවා පිතරංවා
ජිණ්ණකං ගතයොබ්බනං
පහුසන්තො න භරති
තං ජඤ්ඤා වසලො ඉති - වසල සූත‍්‍රය


පින්වත්නි, මේ ගාථාවේ අර්ථය විමසා බලමු.

යො - යමෙක්
පහසන්තො - බොහෝ ධන ධාන්‍ය ඇත්තේ
ජිණ්ණකං - ජරපත් වූ
ගතයොබ්බනං - යෞවන බව ඉක්ම ගිය
මාතරංවා - මව හෝ
පිතරං වා - පියා හෝ
න භරති - පෝෂණය නොකෙරේද
තං - ඔහු
වසලො ඉති - වසලයෙකැයි
ජඤ්ඤා - දත යුතුය


මේ අනුව යමෙක් බොහෝ සම්පත් ඇතිව සිටියදී වෘද්ධ බවට පැමිණි දෙමාපියන් පෝෂණය නොකෙරේද? ආරක්ෂා නොකෙරේ ද? ඔහු වසලයෙක් වන බව මේ ගාථාවෙහි විග‍්‍රහ වෙනවා. බුදුරජාණන් වහන්සේ තරම් මවුපිය අගය, වටිනාකම ධර්මානුකූලව විග‍්‍රහ කළ තවත් ශාස්තෘවරයෙක් ලෝකයේ ඇත්දැයි අපට සැක සිතෙනවා. තමන් වහන්සේ දේශනාවෙන් පමණක් නොව තමන් බිහි කළ මහාමායා දෙවඟන සොයා ගොස් අබිදම් දෙසුම කරමින්ද පියා වු “ශුද්ධෝදන” රජු වෙත පැමිණ දම් දෙසා සසරින් මුදවමින් ද, කිරි පොවා පෝෂණය කළ “ ප‍්‍රජාපතී ගෝතමිය වෙත භික්‍ෂුණි සමාජය උරුම කොට සසරින් එතෙර කරවමින් ද ආදර්ශයෙන් ම තම වගකීම ඉටු කොට වදාළහ. මවුපියන් කොතරම් දරුවන්ට අගනේ ද? යන්න තේරුම් ගැනීමට සිඟාලෝවාද සූත‍්‍රයේ දී මූලධර්ම පහක් ඉදිරිපත් කළහ.

1.පාපා නිවාරෙන්ති - දරුවන් පාපයෙන් අයහපතින් මුදවා ගැනීම
2. කල්‍යාණෙ නිවෙසෙන්ති - යහපතෙහි යෙදවීම
3. සිප්පං සික්ඛාපෙන්ති - ශිල්ප ශාස්ත‍්‍ර ප‍්‍රගුණ කරවීම
4. පතිරූපෙන දාරෙන සංයොජෙන්ති - සුදුසු කාලයෙහි ආවාහ විවාහ කරවා දීම
5. සමයෙ දායජ්ජං නිය්‍යදෙන්ති - තම දායාද දරුවන්ට උරුම කරදීම

මේ අනුව දරුවෙකු මවුකුසෙහි පිළිසිඳ ගත්දා සිටම දරුවා අයහපත් ගතිවලින් මුදවනු පිණිසත් යහපත් දරුවෙකු බවට පත් කරනු පිණිසත්, ඉතා කරුණාවෙන් කටයුතු කරන්නේ අම්මාය. පියා ඒ සඳහා අහර සපයමින් සන්සුන් දිවියකට මග හදා දෙනවා. බෝධිරාජ කුමාරයාගේ මව ගර්භණී, සමයෙහි බුදුරදුන් කරා පැමිණ මාගේ කුසෙහි උපන් කුමරා හෝ කුමරිය තෙරුවන් සරණගත කරන්නැයි ඉල්ලා සිටි බව දැක්වෙනවා. එබැවින් මවුවරුන් පියවරුන් දරුවන් රාග ද්වේෂ, මෝහ, ගතිවලින් මුදවා ලීම ආරම්භ කරන්නේ මව්කුසේදීමයි. මව්කුසේදීම කොයිතරම් කරුණාවක් දරුවෙකු වෙනුවෙන් මවක වෙතින් ගලා එන්නේ දැයි සිතා බලන්න.

එපමණක් නොව ලෝකයෙහි විඳිය නොහැකි අපහසුම වේදනාව වූ ප‍්‍රසව වේදනාව විඳිමින් ලොවට බිහි කොට කිරි පොවා නාවා පිරිසුදු ලොවක අප රජ කළේ අම්මාමයි. අම්මා අපෙන් වෙන්වූ මොහොතකදී මුත‍්‍ර මළමුත‍්‍ර අප නොදැනීම අපෙන් පහව ගොස් ඒවා මුළු ශරීරය පුරා තවරා ගෙන අත්වල පවා ගෑවී අපට ආහාර වෙන්නත් ඇති. එසේ නොවූවා යයි කාටවත් කියන්න බැහැ. අප කෙමෙන් ඇති දැඩි වන විට මුත‍්‍ර මළමුත‍්‍ර ඇඟේ නොගා ගනිමින් පිරිසුදු කර ගන්නා , ලෝකයේ හොඳම සෞඛ්‍ය පාඩම දරුවාට කියා දුන්නේ අම්මාමයි. අපේ දෑත් ශක්තිමත්ව තිබෙනතාක් කල් මේ කාර්යය අපම කර ගන්නේ අම්මලාට ණයගැති බව මතක් කර දෙමින් නොවේද?
දරුවන් වෙනුවෙන් පියාගේ වගකීමත් මේ හා සමානව වෙනවා. රාහුල පුතු පැවිදි කළ වේලෙහි ශුද්ධෝදන පියරජුට දරු සෙනෙහස දැනුණු ආකාරය මහාවග්ගපාලියේ ඇතුළත් වී තියෙනවා. ඒ අනුව පුත‍්‍ර පෙ‍්‍ර්මය වනාහී සම සිඳී, සම සිඳ මස් සිඳී, මස් සිඳ නහර සිඳී , නහර සිඳ ඇට සිඳී. ඇට සිඳ ඇටමිදුළු කරාම ගොස් හදෙහි පතුළේම දරු සෙනෙහස කිදා බැස රැදෙන බව දක්වා තිබෙනවා.
බුදුවරුන් මෙන් දෙමාපියන් රකින උත්තම දරුවන් අපේ බොහෝ ගෙවල්වල සිටින බව අපි අමතක කරන්නේ නැහැ. එහෙත් “සිංහබාහු” ලා වගේ, දෙමාපියන්ගෙන් වෙන් වෙලා හොර රහසේ අතරමග හමු වන සෙනෙහසට ආදරයට මුවා වෙලා යන ඇතැම් දරුවන් දෙමාපියන්ගේ කීර්තිය විනාශ කරනවා. සමහර විට දෙමාපියන්ට රිදවන සැමියෙකු හෝ බිරිදක ගෙදරට අරන් එනවා. අම්මාට, තාත්තාට වඩා බාහිරින් පැමිණි සැමියාගේ හෝ බිරිඳ ගේ දුෂ්ට අදහස් වලට අනුව වැඩ කරනවා. මව් කුසේ සිට කළ සියලු උපකාර අමතක කරලා, අම්මල තාත්තල අපට මොනවද කළේ ? කියල සමහර දරුවන්ට අහන්න පුළුවන් වෙලා තියෙනවා. එහෙම වූ දරුවන් ඇතැම් වෙලාවට වියපත් දෙමාපියන් ගෙදර සිරකාරයන් බවට පත් කර තිබෙනවා.
මවුපියන් වෙත උපස්ථාන කිරීම මංගල කාරණාවක් සේ දැක්වූ බුදුරජාණන් වහන්සේ ඔවුන් වෙත

1. පි‍්‍රයවචනයෙන් අමතන ලෙසත්
2. ඔවුන්ව වන්දනාමාන කරන ලෙසත්
3.ගරු සැලකිලි කරන ලෙසත්
4. ගෞරවනීය ලෙස ඔවුන් ඉදිරියේ හැසිරෙන ලෙසත්
5. ඔවුන්ව ඉක්මවා නොයන ලෙසත්
6. ඔවුන් නාවා කවා පොවා ලෙඩට දුකට පිහිටවන ලෙසත්
7. මිය ගිය පසු සිහිපත් කොට පින් පමුණුවන ලෙසත් වදාළා

අපේ බුදුවරුන් වැනි මව්පියවරුන් රැක ගනිමින් පෝෂණය කිරීම දරුවන්ගේ වගකීමක්. එසේ නොකිරීමෙන් ඉබේම ඔබ වසලයන් බවට පත්වේවි.

කොළඹ විශ්ව විද්‍යාලයේ ජ්‍යෙෂ්ඨ කථිකාචාර්ය
මොරටුව ලුනාව උයන පාරේ බෝධිරාජාරාමාධිපති
අගලකඩ සිරිසුමන හිමි

 ශ‍්‍රී බුද්ධ වර්ෂ 2551 ක් වූ බිනර පුර පසළොස්වක පොහෝ දින රාජ්‍ය වර්ෂ 2007 ක් වූ සැප්තැම්බර් මස 26 වැනි බදාදා දින බුදු සරණ පුවත්පතෙහි පළ වූ ලිපියකින් උපුටා ගැනිමකි