ආර්ය පර්යේෂණ සූත්‍රය
" ඇලෙන, ගැටෙන, හඬන, වැළපෙන ලෝකයක සැපත සෙවීම මිරිඟුවක් බව බෝධිසත්වයන් වහන්සේ මැනවින් තේරුම් ගත් බව පැහැදිලියි. මේ නිසා පැවිදි රුව කෙරෙහි සිත් අලවාගත් බෝධිසත්වයන් වහන්සේ ආර්ය පර්යේෂණයේ ඵලය ලබන්නට මේ නියම මාර්ගය බවට හේතු සාධක සොයා ගත් බව පැහැදිලියි.
"
අප භාග්‍යවත් බුදුරජාණන් වහන්සේ, සිද්ධාර්ථ කුමාර අවධියේ දී උයනට යන මොහොතේ දී ලෙඩෙක්, මහලු වූ අයෙක්, මළ සිරුරක් හා පැවිදි රුවක් දුටු අවස්ථාව, සතර පෙර නිමිති දැකීම ලෙසින් ධර්ම කතාවේ සඳහන් වේ. ජාති, ජරා, ව්‍යාධි, මරණ ආදියෙහි ආදීනව දැක හා දැන ඒවායින් නිදහස් වෙන්නට සොයමින් සිටින සිදුහත් මහ බෝසත්තුමාට ගිලන් වූ අයෙක්, දැක ගැනීමෙන් තමන්ගේ ආර්ය පර්යේෂණයට බොහෝ ම යහපත් වූ කරුණු රාශියක් එකතු වුණා.
දැනට තමන් ඉතා තරුණ වයසේ එනම් නව යෞවන වයසේ, ගිලන් නොවී, සිටියත් අර රෝගී වූ පුද්ගලයාගේ ස්වභාවයට කෙදිනක හෝ කුමන මොහොතක හෝ අනිවාර්යයෙන් ම මමත් පත්වෙන බව වටහා ගත්තා. “කුමන ආකාරයක පෙනුමකින්, වර්ණයකින්, සැපයකින් හා ශාරීරික ශක්තියකින් කාලය ගත කළත් මේ ශරීර කූඩුවේ ස්වභාවය ලෙඩදුක්වලට උරුමයි. ගිලන් ව, වෙව්ලමින්, සැරයටියක් අතට ගෙන තුවාලයන්ගෙන් යුතුව, අපහසුවෙන් ගමන් කරන පුද්ගලයා සේ ම මම ද ඒ ස්වභාවයට පත්වන්නෙමි.” බෝධිසත්වයන් වහන්සේ සොයමින් සිටින ආර්ය පර්යේෂණයට ඉතාම හොඳ උදාහරණ හා කරුණු, තොරතුරු ඒ මඟින් එකතු කර ගත් බව පැහැදිලියි. තමාගේ ආර්ය පර්යේෂණයේ ප්‍රතිඵලය ඉතා යහපත් ලෙස ඇතිකර ගන්නට එය ඉතා ම හොඳ අවස්ථාවකි.
